Ayacucho

Ayacucho, 20 april 2015

Uw reizende verslaggever is nu in een beroemde Peruaanse stad, Ayacucho. Gesticht in 1539 door Francisco Pizarro als een bolwerk in de strijd tegen de Inca, is deze stad beroemd om vier zaken. Om de laatste heroïsche veldslag vlakbij de stad tussen de legers van de Virrey d’Espagna, de La Serna, en los Patriottes onder leiding van hun alom geëerde Mariscal Antonio José de Sucre op 9 december 1824, om de maar liefst 33 kerken die de stad telt, een voor elk levensjaar van Christus, om haar naar men zegt de uiterst godsvruchtige levenshouding van haar bewoners en om de retablo’s.

De slag bij Ayacucho betekende het einde van het Spaanse rijk in zuid Amerika. Een leger van 5600 patriotten plus één kanon nam het op tegen 8600 man van de Virrey de La Serna plus 13 kanonnen. Het lag niet aan het ongeluksgetal 13 van de kanonnen, noch aan de godsvrucht van de Ayacuchionenses, doch naar men zegt aan de broederzin der soldaten aan beide zijden. De heersende klasse van de Spanjolen, zo was dat in die tijd, waren zo slim een leger in het veld te brengen bestaande uit ongeveer 500 Europeanen een kleine 8000 inheemsen uit Cuzco, Bolivia en andere streken. Die inheemsen van de Sucre en de La Serna waren natuurlijk vriendjes van elkaar, en zo gebeurde. Slechts 1300 doden en gewonden. Het resultaat is een prachtige obelisk op het slagveld, veel drentelende Peruanen op zondag aldaar en de wereld zoals we hem nu kennen. Een prachtig schilderij toont de generaals na de veldslag bij de overgave. Het is opmerkelijk. Het beeld doet denken aan het grootse schilderij van het congres van Wenen in 1814 en is evenzo opmerkelijk door de volledig Europese sfeer die eruit spreekt. En dat terwijl dit tafereel midden in de Andes is gesitueerd.

Op het Plaza Mayor van Ayacucho staat een enorm standbeeld van de overwinnaar voor de eerste prachtige kerk, de Basilica, ooit gebouwd in opdracht van de u welbekende koning Philips II. Met een enorm altaar, goudgerand, en met vier enorme altaren aan elk van de zijwanden is het een indrukwekkend geheel. Petrus en Paulus bewaken de voorgevel. De tweede kerk qua ouderdom is de Santo Domingo, een straat verder, direct gevolgd door de San Francisco de Paula en de San Augustin. Allen fraaie voorbeelden van de koloniale bouwstijl in zuid Amerika.

Worden de kerken bezocht? Reken maar. Trouwen, begraven en alles wat er tussen ligt. Missen en gebedsgenezers iedere dag. Begraven gaat met veel muziek en ophef. De kist van de dode wordt in statige processie door de stad gedragen, voorafgegaan door een heuse hoempa, met toeters waar Boni Rietveld van zal watertanden. Het is niet helemaal de muziek van Jaap Stork, de organist van Aerdenhout, maar de gemoederen beroerend is het zeker. De bijbehorende verkeersopstopping is geheel in lijn der verwachtingen. De onverlaat die zijn enorme PCHooft tractor tussen kist en hoempa manoeuvreerde om maar aan zijn haast tegemoet te komen, wordt voorbeeldig op de bon geslingerd. Zo gaat dat, ook hier.

Wellicht het meest kenmerkend voor Ayacucho zijn de retablo’s, altaar-achtige kastjes, soms dozen en dergelijke, vol met honderden houten beschilderde poppetjes en speeltjes, 10 tot 15 cm hoog. Gerangschikt in taferelen afgeleid van de katholieke iconografie. Rijk beschilderd kan je gevoeglijk aannemen is een kunstenaar er tijden mee bezig. Wee de onverlaat die de doos een schop geeft en alles door de war gooit. Hem wacht zeker een afstraffing, als hij ooit voor Petrus verschijnt.