“Chicken bus”

Aan de grens van Costa Rica prevelt vrolijke Oscar zijn vaarwel en laat je achter in de steriele ruimte die landsgrenzen hier plegen te zijn. Want veel verkeer, van auto’s, vracht of personen is er niet. En steriel is wel heel letterlijk: wat op een extreem korte wasstraat lijkt, blijkt een installatie te zijn waar een vrachtauto besproeid wordt: Nicaraguaanse insecten en bacteriën mogen kennelijk Costa Rica niet in.

Het contrast met het niet zo arme Costa Rica is enorm. Volgepropte minibussen halen je op bij de grens voor vervoer naar San Carlos, 30 kilometers verder. San Carlos, aan het lago de Nicaragua en het begin van de Rio San Juan waarlangs het meer afwatert naar de Caribische zee, is een ervaring apart. Mijn overjarige, achterhaalde reisgids uit 2011 spreekt in grenzeloos optimisme over een stadje “aan het meer genesteld als ware het een scharrige aasgier, nogal lelijk, maar niet al te aanstootgevend”. Maar de facto is het een plek van abjecte armoe en schrijnende vuiligheid. Geen huis te bespeuren met minder dan 30 jaar achterstallig onderhoud, door open deuren zijn herhaaldelijk vloeren van aangestampte aarde zichtbaar in het halfduister, met hier en daar de spreekwoordelijke tandeloze opoe in lompen gehuld aan een schommelstoel gekluisterd.

Langs de waterkant, de Malecon, worden tot ver in de avond tientallen kerststalletje vol gekleurde lichtjes en vooral Europees aandoende voorstellingen opgetuigd. Op een enorme vrolijk geschilderde cementvloer draaien tientallen kinderen in de koele avondlucht met hun vaders op rolschaatsen rondjes, echt pootje over, als Sven. Een clown vermaakt de kinderen met toeters en ballonnen.

De avond eindigt op het kerkplein, waar, begeleid door knallend vuurwerk en luide hoempa muziek, de heiligenbeelden van hun draagtafels de kerk ingedragen worden om gezegend te worden.
En dan daalt om 10 uur de stilte over het plein. Naast de ingang tot de ruïne van het fort, gebouwd tegen de piraten van toen, zit de clown die aan het begin van de avond de kinderen met zijn fratsen vermaakte, met zijn gezin rond een houtskool BBQ en een sappenkar. Hij blijkt in Duitsland in München gewoond te hebben en samen drinken we een vers geperst glas sinaasappelsap.

San Carlos was een grote rol toebedacht. 190 Kilometers stroomopwaarts vanuit de Caribische zee langs de Rio San Juan, lag het in de 17 en 18 eeuw enkele malen op de route van corsairs uit de west, op weg naar de rijke koloniale hoofdstad Granada, 200 kilometer verder aan de andere kant van het lago de Nicaragua. Dus bouwden de Spaansen in 1673 halverwege de rivier een enorm fort, El Castillo, waar Horatio Nelson, toen nog kapitein, in 1780 niet langs kwam. En later - het immense meer ligt slechts 34 meter boven zeeniveau - figureerde deze route als mogelijke doorgang tussen de oceanen, om het uiteindelijk in de rekentabellen van de projectkostencalculators af te leggen tegen het huidige Panamakanaal.

En nu zelfs de redelijk comfortabele ferries van San Carlos naar Granada die onze reisgids beloofde er niet meer zijn, zit er niets anders op dan de “chicken bus” te nemen. Vroeg invechten om met succes een plaats te bemachtigen in het 20 jaar oude voertuig, met 40 zitplaatsen en ongeveer evenzovele staande passagiers. Dan hotsebotst het karkas met natuurlijke airco vol aan - alle ramen open - stoppend bij elke boom, in 8 uur naar Managua.
Dan moet het maar zó.