Pierre-Antoine en Leyla

Van Real de Catorce naar Zacatecas is eenvoudig: na 20 kilometer links, na 100 kilometer bij San Tiburcio weer links en dan 200 kilometer rechtdoor. Maar eerst even naar Estacion de Catorce. Oude foto’s laten een houten stationnetje zien, midden in de dorre vlakte met wat kerels te paard ernaast. Kan zo uit een John Wayne film komen. Vanuit Real kan ik er niet komen: te stijl en onmogelijk zonder een 4x4 auto. Omrijden kan wel, ongeveer 60 kilometer.
Het station is nu van steen en verlaten, en de mannen te paard zijn nu jongens met bromfietsen. Maar treinen zijn er te over. Een is net samengesteld en met twee loc’s op weg. Met precies 117 wagens is dit monster bijna 2 kilometer lang en kruipt tergend langzaam over een overweg. Tien minuten duurt het voordat het verkeer, 5 auto’s aan beide kanten, verder kan.

San Tiburcio is zo’n splitsing in de woestenij met een bushalte, een kroeg en een benzinepomp. Bij de halte staan twee lifters en die neem ik mee. Pierre Antoine en Leyla, hij uit Parijs, zij ergens uit Argentinië. In Real de Catorce kampeerden ze en probeerden Peyote poeder, met de mescaline. Leyla vond t maar zo-zo; ze werden er wel een beetje high van maar niet om over naar huis te schrijven. Pierre beaamt dat.
— Gewone hasj gaat beter, zeker de hasj die ik in Californië plukte op de kwekerij. Die was gaaf.

Pierre leeft van $5 per dag of minder. Zijn ouders wilden dat hij ging studeren, net als zijn broers, die ingenieur werden, iets respectabels. Hij koos voor visuele techniek en dat leverde hem baantjes op als geluidsman, filmeditor en zo, waar hij nauwelijks van rondkwam en leefde in de banlieu van Parijs. Hij lacht nog, als hij verhaalt dat zijn ouders het prima vonden “c’etait Technique, n’est ce pas?”. Hij heeft op Melanchon gestemd, de uiterst linkse kandidaat van de verkiezingen die Macron heeft gewonnen. En met zijn baardje, paardenstaart en uilenbril is hij zeer vriendelijk en uiterst pycnisch, verre van boreaal. Hij zeult met twee rugzakken met daarin een tent, gasstel, pannetjes, bestek, slaapzak en matje om op te liggen, en zoals hij zegt, bar weinig kleren want er is niet meer ruimte. Het matrasje is uiteraard net breed genoeg voor één persoons matras, moet Leyla maar wat aanschurken. Ze lacht zuinig, en gebaart dat t erg behelpen is. Ik zet ze af in de buitenwijken van Zacatecas waar ze bij een familie logeren die ze in t geheel niet kennen. Pierre-Antoine regelt dat via een website waar mensen dus een slaapgelegenheid aanbieden aan trekkers, en dat is gratis.
Hij is op weg naar Guadalajara om naar Argentinië te vliegen, waar hij paarden verzorger hoopt te worden. Bij een Europees gezin dat met drie kinderen te paard door zuid Amerika trekt. Zij zullen er enkele jaren over doen, en Pierre gaat drie maanden mee. Iedere dag in een auto mee reizen en zorgen voor het kamp, voedsel en voer voor de paarden. En Leyla die een jaar lang vrij heeft genomen van haar werk, blijft in Mexico, wil eerst even. aar Cuba op en neer, en dan verder naar t zuiden, tot aan Vuurland als t kan.
Het is een feest weekend en heel Mexico heeft 4 vakantiedagen, zodat alle hotels vol zijn. Met moeite kan ik nog in een krakkemikkig hostel terecht, ergens achteraf in een spelonk-achtige kamer, maar wel in het centrum.

Bij de kathedraal, die je QQ moet bezoeken, staat een jongeman met een bord. “Ik heb AIDS. Wil je mij omhelzen?”. Hij staat er sip en droevig bij, maar de een na de andere jongere loopt naar hem toe en omhelst hem. Ik doe het ook. Hij is 18 jaar oud en krijgt gelukkig wel medicatie. Ik wens hem sterkte.

De oplettende lezer weet, ook Zacatecas gaat over zilver. Midden in de stad is de El Edén mijn. Al na 50 meter ben je in de stope, waar vroeger de zilverhoudende kwarts ader was. Goed te zien is dat die vrijwel verticaal liep en bijna twee meter breed is. Hier en daar staan poppen uitgedost als mijnwerkers. Sommigen zitten op een schommel die met een lier enkele tientallen meters was omhoog getakeld en bikken in de wand. De ertsader was 500 meter lang en liep 100 meter door naar boven, tot de bovenkant van de berg. En ze hebben tot 500 meter diep uitgemijnd, tot de jaren 60 van vorige eeuw, totdat er teveel water instroomde. Nu kan je met een heuse Schindler lift nog 40 meter omlaag, tot waar het water staat.
En je kan dus goed zien hoe de volwassen indianen met zakken erts op hun rug, omhoog klommen langs boomstammen waarin treden waren uitgehakt. Pompen hadden ze niet; kinderen vulden varkensblazen met water en sjouwden die langs dezelfde boomstammen omhoog. Eeuwen lang hakten ze met hamer en beitel in de zilverhoudende kwartsader. Door het stof kregen ze uiteraard vrij snel silicosis, oftewel stoflongen. En zo werden ze niet ouder dan 30 tot 35 jaar. Gemiddeld 300 gram zilver per ton was het gehalte, weet de gids. Vandaar dat Zacatecas een bonanza was, totdat Guanajuato een eeuw later nog groter weelde opleverde.

Zoals gezegd, met een heuse moderne lift kom je een niveau lager uit, en daar rijdt een treintje naar de beneden uitgang, midden in de stad. Vlakbij een kabelbaan die van de ene berg over de stad heen, naar de andere voert. Daar is een 50 meter hoge rots, en eens een alpinist bij de de Delftsche alpinisten, dan altijd een alpinist. Naar boven is niet moeilijk, maar terug is altijd wat lastiger. En dan is achter mij geritsel. Juan, een jochie van 12, springt als een berggeit van rots naar rots en wijst de weg. Hij heeft al een vriendinnetje, een hele mooie, zegt hij. Mijn fooi wil hij pas opstrijken als ik hem aanspoor voor haar iets moois te kopen.

De volgende morgen haal ik Pierre Antoine en Leyla weer op. Op weg naar Guadalajara is nog een ruïne te bezichtigen van Quemada. Weer zo’n onmenselijke stapel stenen, in enkele eeuwen opgebouwd. Een fort? En waarom hier?
Veel weet men er niet van. Alleen dat deze gebouwen dateren uit ca. AD 300 tot 1200 en toen of door brand verwoest en verlaten werden of omgedraaid, verlaten en daarom in brand gestoken. Vanaf de bergtop boven het complex zie je nog meer muren in het landschap die er uit zien als een verdediging en nog meer restanten van kleine gebouwen. En alles was toen ongetwijfeld gestuukt en beschilderd, want dat zie je hier en daar nog. En dat leidt tot mijn favoriete theorie: om die enorme hoeveelheden stucwerk te kunnen maken, moet je veel, heel veel, kalksteen vermalen en branden met nog meer houtskool. Nu is het gebied kaal en slechts begroeid met een beetje gras en kaal struikgewas. Maar toen ze hier begonnen met bouwen, 1500 jaar geleden, was het hier, net als bij ons in Europa, ongetwijfeld geheel bebost en hield de bodem dus vocht vast. Zo kon er dus in den beginne prima landbouw gepleegd worden. Maar dat hield natuurlijk op nadat alle bossen tot in de wijde omgeving waren gekapt, en het landschap verwerd tot wat het nu is: droog, en ongeschikt voor landbouw. En zo moest de bevolking wel migreren om voedsel te vinden, lijkt mij.

Het is al bijna donker als we in Guadalajara aankomen. Pierre wil beslist verder liften naar het meer van Chapala, een uur verder, waar hij hoopt zijn tent op te zetten. Het lijkt me geen goed plan, in het donker. Later zal ook blijken dat dit mislukt. En geld voor een hotel wilde Pierre, die eigenlijk een prachtige, beminnelijke en eigentijdse landloper is, niet uitgeven, of had hij niet. En zo gebeurt het dat hij al informerend bij een open raam van een of ander huis, onderdak aangeboden krijgt en met Leyla in de zitkamer de sofa slaapt.